क्षेत्र नं ४ लाई लिएरै एमालेभित्र राजनीति : घनचक्करमा डा. भट्टराई !

काठमाडौं । शनिबार सकिएको नेकपा एमाले केन्द्रीय कमिटी बैठकले ४ मंसिरमा हुने प्रदेश र प्रतिनिधिसभा निर्वाचनका लागि उम्मेदवार छनोटको मापदण्ड तय गरेको छ । २२ भदौभित्र उम्मेदवारको नाम सिफारिस गरिसक्न पार्टीका तल्ला कमिटीहरुलाई निर्देशन दिएको एमालेले यसपालिको चुनावमा केही नयाँ प्रावधानहरू पनि राखेको छ ।

एमालेले पछिल्लो प्रतिनिधि सभा, प्रदेश सभा वा स्थानीय तहको निर्वाचनमा पराजित उम्मेदवारलाई यसपालि टिकट निदिने गरी मापदण्ड तय गरेको हो । एमालेले पार्टीको नीति र कार्यक्रमप्रतिको प्रतिवद्धता, लोकप्रियता र विजयको सुनिश्चितता, पार्टीप्रतिको निष्ठा र आन्दोलनमा योगदान, सन्तुलन र समावेशिता र निर्वाचन कानुन बमोजिमको योग्यतालाई छनोट मापदण्ड बनाएको एमालेले जनाएको छ ।

एमालेले यसरी उम्मेदवार छनोटको मापदण्ड बनाइरहँदा काठमाडौं क्षेत्र नं ४ का एमाले उम्मेदवार डा. राजन भट्टराईले टिकट नपाउने अवस्था देखिएको छ । प्रतिनिधि सभा सदस्य निर्वाचनमा नेपाली काँग्रेसका उम्मेदवार गगन थापासँग पराजित भट्टराईले यो मापदण्ड अनुसार टिकट नपाउने भएपछि यो क्षेत्रमा कसले बाजी मार्ला भन्ने भन्ने चर्चा सुरु भएको छ ।

एकाथरीले राष्ट्रपति पुत्री उषाकिरण भण्डारीको सम्भावना रहेको तर्क गर्ने गरेका छन् भने अर्काेतिर बुढानीलकण्ठकै स्थानीय नेताहरु वा पार्टीको केन्द्रीय कमिटीका नेताहरुलाई पनि यहाँ उम्मेदवार बनाउन सक्ने अवस्था रहेको बताइएके छ । तर सम्भावना बोकेका नेताहरु गगन थापासँग चुनाव लड्न डराउने भएकोले थापासँग चुनाव लड्ने उपयुक्त पात्र नभेटिरहेको एमालेले जनाएको छ ।

यता उम्मेदवारीको मापदण्डमा फेल भएका भट्टराईलाई शनिबारसम्पन्न बैठकले नै नियमावलीको बनाउने एउटा समितिमा दोस्रो तहको जिम्मेवारी दिएको छ । बैठकले भारत प्रवासको कामलाई व्यवस्थित गर्न नियमावली निर्माण गर्ने समितिमा भट्टराईलाई सदस्यको जिम्मेवारी दिइएको छ । सांसद खगराज अधिकारी संयोजक रहेको यो समितिमा भट्टराईसँगै रमेश बडाल र हरि अधिकारी सदस्य रहेका छन् । यसरी एकातिर चुनावमा पराजितलाई निर्वाचनमा अवसर नदिने निर्णय गरेको एमालेले पार्टीकै काममा उनीहरुलाई थप जिम्मेवारी दिने निर्णय गरेको हो ।

लुपहोल टेकेर टिकट दिने सम्भावना 

त्यसो त शनिबार सकिएको बैठकले गरेको निर्र्णयमा पार्टीको केन्द्रीय कमिटीले चाहेको खण्डमा जोकोहीलाई पनि टिकट दिन सक्नेगरी केही लुपहोल राखिएको छ । अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग निकट रहेका भट्टराईले चाहेको खण्डमा त्यही लुपहोल टेकेर टिकट दिने सम्भावना रहेको एमाले अधिकारीहरु बताउँछन् ।

पछिल्लो पटक भएका कुनै पनि तहको निर्वाचनमा पराजित उम्मेदवारलाई प्रदेश वा प्रतिनिधिसभाको प्रत्यक्ष वा समानुपातिकतर्फ उम्मेदवार बनाउन नहुने निर्णय एमालेले गरेको छ । बैठकपछि पत्रकारहरुसँग कुराकानी गर्दै एमाले प्रचार विभागप्रमुख पृथ्वीसुब्बा गुरुङले जनाधार भएका र निर्वाचन प्रयोजनलाई समेत ध्यानमा राखी अन्य पार्टीबाट प्रवेश गराइएकाहरुको हकमा भने विशेष निर्णय लिइने’ बताए । प्रत्यक्षतर्फ कति पटक उम्मेदवार भन्ने तर्क व्यवहारिक नहुने भन्दै एमालेले जित्ने सम्भावना बढी र संसदीय भूमिका प्रभावकारी भएकालाई उम्मेदवार बनाउने निर्णय गरेको छ ।

निर्णयमा भएको यही लुपहोललाई टेकेर भट्टराईलाई टिकट दिने सम्भावना भने रहेको एमाले नेताहरुको विश्लेषण छ । यो निर्णयमा भएको ‘जित्ने सम्भावना रहेका’ र ‘जनाधार भएको’ भन्ने दुई अमूर्त शब्दावलीलाई टेकेर उनलाई टिकट दिन सक्ने सम्भावना पनि उत्तिकै देखिन्छ । तर, २०७४ मा सबैतिर नेकपा एमालेले जितेर काँग्रेस जम्मा २३ सिटमा सीमित भएको समयमा समेत नजितेका भट्टराई यो क्षेत्रमा साँच्चिकै कमजोर छन् भन्ने बुझेर पनि यस्तो नियम बनाइएको हुन सक्ने बताइएको छ ।

राष्ट्रपतिको चासो र सक्रियता 

एमाले नेताहरु एमालेले यस्तो मापदण्ड बनाउनमा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको समेत चासो र सक्रियता रहेको विश्लेषण गर्ने गरेका छन् । राष्ट्रपति भण्डारी आफ्नी छोरी उषाकिरण भण्डारीलाई यो क्षेत्रमा स्थापित गराउन चाहन्छिन् । त्यसको लागि उनले राजन भट्टराईको विकल्प खोज्न यस्तो मापदण्ड बनाउन आफैं पनि सक्रिय भएको बताउने गरिएको छ । भण्डारी क्षेत्र नं ४ मा राजन भट्टराई नउठ्दा निर्विकल्प उम्मेदवार रहेको बताउने गरेकी छन् । त्यसैले भट्टराईलाई उम्मेदवार नै बन्न नपाउने गरी मापदण्ड बनाएर आफ्नी छोरीलाई उम्मेदवार बनाउन भण्डारी सक्रिय रहेको एमाले अधिकारीहरु नै बताउँने गर्छन् ।

त्यसो त छोरीलाई यो क्षेत्रमा स्थापित गराउन राष्ट्रपति भण्डारीले पहिलेदेखि नै कोसिस गर्दै आएकी हुन् । यसअघि ४ नं क्षेत्रको क्षेत्रीय कमिटी विदुर विक्रम खड्कालाई कमिटीका संयोजक नियुक्त गराउनेदेखि अनेक गतिविधिमा यस क्षेत्रबारे चासो राख्नुले भण्डारी आफ्नी छोरीलाई यो क्षेत्रमा उम्मेदवार बनाउन चाहन्छिन् भन्ने मतलाई बलियो बनाएको छ ।

धेरैलाई लाग्न सक्छ यो क्षेत्रमा हार्ने चुनावको लागि भण्डारीले यति चासो दिन्छिन् ? भण्डारी छोरीले चुनाव हारे पनि राजनीतिक उचाइ बढोस् भन्ने चाहेर छोरीलाई गगन थापासँग चुनावमा लडाउन चाहन्छिन् । काँग्रेसका प्रभावशाली नेता एवं महामन्त्री समेत रहेका थापासँग उषाकिरणलाई चुनावी मैदानमा उतार्न पार्टीमा यस्तो मापदण्ड बनाइएको हुन सक्ने आकलन गर्ने गरिएको छ ।

एमाले सूत्रका अनुसार भट्टराईलाई अमेरिका, जस्ता शक्तिशाली मुलुकमा राजदूत बनाएर पठाउने वा अन्य यस्तै लाभको पदमा लैजाने भनेर उम्मेदवारी नदिन पनि पार्टिले आग्रह गर्ने तयारी गरिरहेको बताइएको छ ।

क्षेत्र नं ४ मा भाग्योदयको सम्भावना

उता केन्द्रीय राजनीतिमा लागेकाहरुले यो क्षेत्रमा टिकट नपाएको बेलामा यहीँका स्थानीयलाई भाग्योदय हुने सम्भावना समेत देखिएको छ । राजन भट्टराई र उषाकिरण भण्डारी नआउको खण्डमा यो क्षेत्रको उम्मेदवारीको लागि २ वटा विकल्प आउन सक्छन्, एउटा केन्द्रीय कमिटीका कोही चर्चित अनुहारलाई यो क्षेत्रबाट चुनाव उठाउने र अर्काे यही क्षेत्रका कुनै व्यक्तिलाई चुनावमा उठाउने । यही क्षेत्रको व्यक्तिलाई टिकट दिँदा एमालेबाट उद्धव खरेलको भाग्योदय हुने सम्भावना देखिन्छ । यद्यपि खरेल आफ्ना सहयोगीहरुसँग गगन थापा हुन्जेल यो क्षेत्रबाट आफू प्रतिनिधि सभामा उम्मेदवारी नदिने बताउँदै आएका छन् । तर, पार्टीमा उम्मेदवारी दिने योग्य व्यक्ति नहुँदा खरेलको भाग्योदय हुने सम्भावना समेत रहेको बताइएको छ ।